Review sách Chuyện Cơm Hội An của Nir Avieli – Thức ăn và cộng đồng ở một đô thị Việt Nam

“Chuyện Cơm Hội An” là một tác phẩm độc đáo kể về văn hóa ẩm thực của phố cổ Hội An qua góc nhìn của một nhà nhân học người Israel. Cuốn sách không đơn thuần là một công trình nghiên cứu về ẩm thực, mà còn là câu chuyện sâu sắc về văn hóa, con người và đời sống xã hội Việt Nam. Tác giả Nir Avieli đã dành hơn 20 năm nghiên cứu và trải nghiệm để viết nên tác phẩm này, với những quan sát tinh tế về mối quan hệ giữa ẩm thực và xã hội Hội An. Qua từng trang sách, độc giả không chỉ hiểu về các món ăn đặc trưng của Hội An mà còn cảm nhận được những giá trị văn hóa, lịch sử đã góp phần tạo nên bản sắc ẩm thực độc đáo của vùng đất này. Cuốn sách là cầu nối giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn về văn hóa Việt Nam qua lăng kính ẩm thực.

1. Thông tin tác giả và bối cảnh cuốn sách

Giới thiệu tác giả cuốn sách

Nir Avieli là giảng viên Khoa Xã hội học và Nhân học tại Đại học Ben Gurion ở Israel. Với vị trí nhà nhân học văn hóa, mối quan tâm nghiên cứu chính của ông là ẩm thực và du lịch. Ông từng điền dã dân tộc học ở Việt Nam, Thái Lan, Ấn Độ, Singapore và Israel. Ngoài Chuyện cơm Hội An, tác giả xuất bản sách nghiên cứu Food and Power: A Culinary Ethnography of Israel năm 2017.

Bối cảnh ra đời cuốn sách

Cuốn sách ra đời sau hơn hai thập kỷ nghiên cứu của tác giả tại Hội An, trong bối cảnh thành phố này đang trở thành điểm đến du lịch nổi tiếng thế giới. Tác phẩm là kết quả của việc quan sát, ghi chép và trải nghiệm thực tế về văn hóa ẩm thực địa phương, đồng thời phản ánh những thay đổi của xã hội Việt Nam đương đại.

2. Review chi tiết về cuốn sách

Tóm tắt nội dung cuốn sách

Nir Avieli ghi chép điền dã dân tộc học qua nhiều tháng ở vùng đất Hội An. Ông cho rằng Hội An có nét cổ kính của một đô thị xưa, sự truyền thống, tinh tế từ con người cho đến món ăn. Qua đó, Nir Avieli dẫn dắt người đọc đi vào những bữa ăn gia đình và không gian ẩm thực của các lễ hội cộng đồng đặc sắc.

Qua nhiều cuộc gặp gỡ, dùng bữa, tác giả nhận xét thái độ sống lạc quan – thể hiện qua không gian ăn uống – làm nên sự phong phú của ẩm thực Việt Nam. Trong đó, ông chỉ ra mối quan hệ giữa cung cách ăn uống với quan hệ giai cấp, vai trò giới, thực hành tôn giáo, thế giới quan, sắc tộc.

Sách còn phân tích các món trong mâm cỗ gia đình, mâm tiệc cộng đồng, khảo sát kho tàng đặc sản địa phương. Từ đó, tác giả hệ thống hóa nhân sinh quan người dân đô thị cổ, chỉ ra động lực xã hội, nguồn gốc lẫn các chuyển biến của cộng đồng đa văn hóa.

Khi nghiên cứu ẩm thực Hội An, Nir Avieli đặt ra hai nguyên tắc: Ăn mọi thứ ở những nơi khác nhau và không từ chối lời mời dùng bữa. Lúc thưởng thức đặc sản, tác giả nhận ra nhiều điểm đặc trưng của nền ẩm thực Việt. Người dân luôn sử dụng nguyên liệu tươi ngon, cách chế biến nước mắm khác so với miền nam Trung Quốc và Campuchia. Đồng thời, người Việt có sự cầu kỳ trong khâu nêm nếm gia vị, giúp thức ăn dậy mùi, đậm đà.

Sách nhận nhiều lời khen từ giới chuyên môn. Trang Allegra viết: “Với sinh viên, nhà nghiên cứu hoặc độc giả muốn khám phá lĩnh vực nhân học dinh dưỡng, Avieli cung cấp câu chuyện dân tộc học hấp dẫn”.

Phong cách viết và cách truyền đạt

Nir Avieli sử dụng lối viết sinh động, kết hợp giữa повествование học thuật và những câu chuyện cá nhân đầy cảm xúc. Tác giả khéo léo đan xen giữa các phân tích chuyên sâu về văn hóa ẩm thực với những quan sát tinh tế về đời sống hàng ngày của người dân Hội An. Cách kể chuyện gần gũi, chân thực kết hợp với góc nhìn học thuật đã tạo nên một tác phẩm vừa có giá trị nghiên cứu vừa dễ tiếp cận với đông đảo độc giả.

3. Điểm mạnh và hạn chế

Điểm mạnh

– Góc nhìn độc đáo từ một nhà nghiên cứu nước ngoài về văn hóa Việt Nam
– Nghiên cứu sâu sắc và toàn diện về ẩm thực Hội An
– Kết hợp hài hòa giữa tính học thuật và tính đại chúng
– Nhiều thông tin lịch sử và văn hóa giá trị
– Phản ánh chân thực đời sống xã hội đương đại

Hạn chế

– Một số nhận định có thể mang tính chủ quan
– Một số chi tiết có thể đã thay đổi theo thời gian
– Độ phủ sóng còn giới hạn trong phạm vi Hội An
– Một số khía cạnh văn hóa có thể cần được cập nhật

4. Đối tượng độc giả nên đọc “Chuyện Cơm Hội An”

Đối tượng phù hợp

1. Người yêu thích văn hóa ẩm thực Việt Nam
2. Nhà nghiên cứu văn hóa, nhân học và du lịch
3. Người làm trong ngành du lịch và ẩm thực
4. Sinh viên ngành văn hóa học, nhân học
5. Du khách muốn tìm hiểu sâu về Hội An

Bạn có thể tham khảo thêm về sách Văn hoá – nghệ thuật tại Văn hoá – nghệ thuật

Giá trị và bài học Cuốn sách mang lại

• Ẩm thực là cầu nối văn hóa và lịch sử: Qua nghiên cứu về ẩm thực Hội An, Nir Avieli cho thấy món ăn không chỉ đơn thuần là thức ăn mà còn là sự kết tinh của nhiều nền văn hóa khác nhau. Ông phân tích cách các món ăn Hội An phản ánh lịch sử giao thương với nhiều quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản và các nước phương Tây. Mỗi món ăn đều mang trong mình câu chuyện về sự giao thoa văn hóa và thích nghi của người dân địa phương qua nhiều thế hệ.
• Giá trị của việc bảo tồn di sản ẩm thực: Cuốn sách nhấn mạnh tầm quan trọng của việc gìn giữ những giá trị truyền thống trong ẩm thực Hội An trước áp lực của du lịch và hiện đại hóa. Tác giả chỉ ra rằng việc duy trì tính nguyên bản của các món ăn không chỉ là bảo tồn hương vị mà còn là giữ gìn bản sắc văn hóa. Điều này đặc biệt quan trọng khi Hội An ngày càng phát triển du lịch và có nguy cơ thương mại hóa quá mức các giá trị văn hóa ẩm thực.
• Vai trò của ẩm thực trong đời sống cộng đồng: Tác giả phân tích sâu sắc cách thức ẩm thực kết nối con người với nhau trong cộng đồng Hội An. Qua các bữa cơm gia đình, lễ hội và những dịp đặc biệt, món ăn trở thành phương tiện để người dân địa phương duy trì và củng cố mối quan hệ xã hội. Ông chỉ ra rằng việc chuẩn bị và thưởng thức món ăn cùng nhau là cách thể hiện tình cảm và sự gắn kết trong cộng đồng.
• Sự thích nghi và sáng tạo trong ẩm thực: Nghiên cứu của Avieli cho thấy khả năng thích nghi phi thường của người Hội An trong việc dung hòa các yếu tố nước ngoài vào ẩm thực địa phương. Ông minh họa cách người dân biến tấu nguyên liệu và kỹ thuật nấu ăn từ nhiều nền văn hóa khác nhau để tạo ra những món ăn độc đáo mang đậm bản sắc Hội An. Điều này phản ánh tính linh hoạt và sáng tạo trong văn hóa ẩm thực Việt Nam.
• Mối quan hệ giữa ẩm thực và phát triển du lịch bền vững: Cuốn sách nêu bật những thách thức và cơ hội trong việc phát triển du lịch ẩm thực tại Hội An. Tác giả phân tích cách thức cân bằng giữa việc phục vụ du khách và duy trì tính xác thực của văn hóa ẩm thực địa phương. Ông đề xuất một mô hình phát triển du lịch ẩm thực bền vững, trong đó việc bảo tồn giá trị truyền thống đi đôi với đáp ứng nhu cầu của khách du lịch.

5. Đánh giá về sách “Chuyện Cơm Hội An”

“Chuyện Cơm Hội An” là một tác phẩm đặc biệt giúp bạn hiểu sâu sắc về văn hóa ẩm thực Việt Nam qua lăng kính của một nhà nhân học quốc tế. Cuốn sách không chỉ cung cấp kiến thức về ẩm thực mà còn mở ra cánh cửa để hiểu về xã hội, văn hóa và con người Việt Nam. Đặc biệt, những ai quan tâm đến việc bảo tồn và phát triển văn hóa ẩm thực sẽ tìm thấy nhiều giá trị trong tác phẩm này.

Nếu không đọc cuốn sách này, bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội nhìn nhận văn hóa Việt Nam qua một góc độ hoàn toàn mới mẻ và độc đáo. Bạn có thể thiếu đi những hiểu biết sâu sắc về mối liên hệ giữa ẩm thực và đời sống xã hội, cũng như những giá trị văn hóa đang dần mai một trong thời đại hiện nay. Đặc biệt, bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội hiểu về quá trình hình thành và phát triển của văn hóa ẩm thực Hội An.

Nếu bạn đang tìm kiếm một cuốn sách về văn hóa ẩm thực Việt Nam vượt xa khỏi những cuốn sách dạy nấu ăn thông thường, “Chuyện Cơm Hội An” chính là lựa chọn không thể bỏ qua. Hãy để cuốn sách này dẫn dắt bạn vào một hành trình khám phá đầy thú vị về văn hóa, lịch sử và con người Hội An qua những câu chuyện về ẩm thực. Bạn có thể tìm mua sách tại các nhà sách lớn hoặc đặt mua trực tuyến từ các trang thương mại điện tử uy tín.